Jedną z metod produkcji tworzyw sztucznych jest ich formowanie przy użyciu formy wtryskowej. Polega to na podgrzaniu tworzywa do odpowiedniej temperatury, a następnie wtryśnięciu go pod ciśnieniem do formy. Jest to technologia dająca szeroki wachlarz możliwości tworzenia detali o różnej grubości i skomplikowanych kształtach. Jednak pomimo uniwersalności tego procesu możemy napotkać na przeszkody w postaci wad wtryskowych, które mają znaczący wpływ na późniejszy proces lakierowania. W tym artykule postaramy się je przedstawić i krótko omówić.

Czym są wady wyprasek?

To przede wszystkim niedoskonałości, pojawiające się na powierzchni formowanego detalu. Jest wiele przyczyn ich powstawania. Najczęstsze z nich to:

• źle ustawiony proces wtryskiwania, w tym nieodpowiedni dobór parametrów
• błędnie wykonana lub uszkodzona forma wtryskowa
• niewłaściwie dobrane tworzywo lub stosowanie za dużej ilości regranulatu

Rodzaje wad w procesie wtrysku

Jest wiele różnych wad, jakie mogą pojawić się w procesie formowania detali. Zazwyczaj są one zauważalne od razu po wyjściu detalu z wypraski, jednak są też takie, które uwidoczniają się dopiero po lakierowaniu. W naszym artykule wyszczególniliśmy te najczęściej występujące.

• Wciągi / zapadnięcia – widoczne jako zagłębienie na powierzchni detalu. Powstają w wyniku skurczenia się objętości tworzywa w formie wtryskowej bądź jego nierównomiernego rozlania, co skutkuje różnicami w grubościach ścianek detalu. Tę wadę zazwyczaj eliminuje się uzupełniając zagłębienia ciśnieniem docisku tłoka wprasowującego materiał.
• Nadlewki / wypływki – jest to wylewanie się tworzywa przez szczeliny formy wtryskowej, najczęściej wyczuwalne jako zgrubienie na krawędzi detalu. Zazwyczaj powstaje przez niedokładne dopasowanie formy lub zbyt duży docisk zniekształcający ją.
• Niedolanie – ubytek w tworzywie, który nie został wypełniony w gnieździe formującym. Przyczyną może być źle ustawiony układ wlewowy lub zbyt mała ilość tworzywa dostarczona do formy wtryskowej.
• Linie łączenia – to miejsce na powierzchni detalu gdzie strumienie tworzywa łączą się ze sobą, najczęściej po ominięciu „przeszkody”, np. otworu. Linie łączenia mogą też powstawać przez zbyt niską temperaturę tworzywa, która prowadzi do jego nierównomiernego rozlewania się. Czasem jest to cienka linia możliwa do zakrycia w procesie lakierowania, jednak zdarza się też, że nawet kilka warstw lakieru nie jest w stanie ukryć tej nieestetycznej wady.  
• Obicie – pojawia się zwykle na etapie wypychania elementu z formy wtryskowej, czasem przy pakowaniu, gdy detal jest jeszcze ciepły i podatny na zmiany kształtu lub podczas nieumiejętnego mocowania na ramce lakierniczej.
• Wgniecenie / odkształcenie – charakteryzuje się nierównym kształtem detalu, najczęściej w miejscu wypychaczy, które zostawiają ślady, gdy detal jest zbyt ciasno umieszczony w formie.
• Palenia – to bezbarwne smugi, najczęściej widoczne dopiero po lakierowaniu. Powstają poprzez nieodpowiednie odpowietrzenie formy wtryskowej.

Jak wady wypraski wpływają na lakierowanie?

Jeśli mamy w planach lakierowanie surowego detalu, musimy wziąć pod uwagę ewentualne wady wyrobu. Niektóre z nich jesteśmy w stanie ukryć poprzez dobranie odpowiedniej farby lub podkładu, strukturalne wykończenie detalu (chropowate, szorstkie w dotyku) albo czynności dodatkowe takie jak np. szlifowanie. Jednak bardzo widocznych wad nie da się zniwelować lakierowaniem. Tutaj rozwiązaniem jest zwiększona kontrola procesu wtrysku, zmiana parametrów lub dokładne przyjrzenie się formie wtryskowej. Warto zgłosić się do profesjonalnej lakierni przemysłowej, która pomoże dobrać odpowiednie rozwiązanie i podpowie co zrobić, by wady były jak najmniej widoczne.   

Podsumowanie

Wady wyprasek to częsty problem w przemyśle tworzyw sztucznych. Skutkują nie tylko brakiem estetyczności detali, ale również zmniejszeniem ich wytrzymałości i funkcjonalności. Ważne jest, by regularnie dokonywać przeglądu technicznego maszyny wtryskującej i jej komponentów, a także stosować się do zaleceń producentów i technologów.